Home ΙΩΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Συνέντευξη στον Μιχάλη Χατζιβασίλη της εφημερίδας 'Φιλελεύθερος': "Προσωπικό στοίχημα οι τομές στη Δικαιοσύνη" 

Κυριακή, 5 Αυγούστου 2018
Αλλαγές εκ βάθρων τροχιοδρομούνται στον τομέα της Δικαιοσύνης. Για πρώτη φορά γίνονται σαρωτικοί σχεδιασμοί για δικαστήρια, δικαστές, και παράγοντες στη δικαστική διαδικασία. Πρόκειται για το πέμπτο εγχείρημα για αλλαγές προκειμένου η χώρα μας να ξεφύγει από τον πάτο στην ευρωπαϊκή κατάταξη σε ό,τι αφορά την απονομή της δικαιοσύνης.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Ιωνάς Νικολάου τονίζει ότι η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης αποτελεί για τον ίδιο προσωπικό στοίχημα και σημειώνει ότι αν δεν γίνουν τώρα οι αλλαγές, «το σύστημα θα καεί». Ομολογεί ότι ο κόσμος σκέφτεται να προσφύγει στη Δικαιοσύνη λόγω των καθυστερήσεων και αποκαλύπτει ποιοι σχεδιασμοί βρίσκονται σε εξέλιξη.

- Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι αλλαγές που επιχειρούνται στον τομέα της Δικαιοσύνης;

Πέραν των αλλαγών που ήδη έχουν γίνει, δρομολογούνται ακόμη πιο ριζοσπαστικές αλλαγές με στόχο τον εκσυγχρονισμό, την ταχεία και απρόσκοπτη λειτουργία των δικαστηρίων μας, τη μείωση του χρόνου απονομής της δικαιοσύνης και τη βελτίωση των δυνατοτήτων πρόσβασης των πολιτών στη Δικαιοσύνη. Οι αλλαγές πάνω στις οποίες εργαζόμαστε τα τελευταία χρόνια, είναι το αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας που έχει αναπτυχθεί για πρώτη φορά, μεταξύ εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, καθώς και του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Λανθασμένα επικρατούσε η αντίληψη ότι τα θέματα των δικαστηρίων πρέπει να τα χειρίζονται οι ίδιοι οι δικαστές, χωρίς την ανάμειξη του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Σήμερα, και οι δύο εξουσίες αναγνωρίζουν την ανάγκη συνεργασίας και γι’ αυτό φθάσαμε στο σημείο να υλοποιούμε μαζί τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων μας. 
Η μεταρρύθμιση των δικαστηρίων αποτελεί προσωπικό στοίχημα. Οι αλλαγές ξεκίνησαν σταδιακά από το 2013, με την προώθηση σειράς νομοθετικών και άλλων μέτρων, όπως: Η αύξηση του αριθμού των δικαστών, η δημιουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου, η προώθηση της ίδρυσης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας που αναμένεται να λειτουργήσει τον Ιανουάριο του 2019, η ανακατανομή της καθ’ ύλην δικαιοδοσίας των δικαστών των Επαρχιακών Δικαστηρίων στις βαθμίδες Επαρχιακού Δικαστή και Ανώτερου Επαρχιακού Δικαστή ώστε να εξυπηρετείται η καλύτερη διαχείριση του δικαστικού χρόνου.
Και προσθέτω: την οριοθέτηση του δικαιώματος έφεσης επί αποφάσεων σε ενδιάμεσες αιτήσεις, την επέκταση των περιπτώσεων βεβαίωσης ομολογίας ενοχής επί ποινικών κλήσεων, όπου δεν είναι απαραίτητη η παρουσία του κατηγορουμένου στο δικαστήριο, την εισαγωγή της υποκατάστατης επίδοσης ποινικής κλήσης.

- Εκκρεμούν και σειρά από νομοθετήματα…

 Κατατέθηκαν στη Βουλή νομοσχέδια αναφορικά με τη συμμόρφωση της διοίκησης στις αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου, την αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου και τον καθορισμό της σύνθεσης του Οικογενειακού Δικαστηρίου σε μονομελή στις περιπτώσεις δίκης διαζυγίων. Ολοκληρώνεται ο νομοτεχνικός έλεγχος για την ίδρυση του Εμπορικού Δικαστηρίου, το οποίο εντός 12 μηνών θα εκδικάζει εμπορικές υποθέσεις πέραν των €2 εκατ., ενισχύοντας την ανάδειξη της οικονομίας μας ως κέντρου παροχής υπηρεσιών. Ενδεικτικά είναι επίσης τα μέτρα που αφορούν στη μηχανογράφηση των δικαστηρίων, όπως η επέκταση του συστήματος αυτόματης καταγραφής των πρακτικών των δικαστηρίων σε όλες σχεδόν τις ακροάσεις σε ποινικές υποθέσεις και σε σοβαρές αστικές υποθέσεις και η εφαρμογή συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (η διαδικασία για αξιολόγηση των προσφοροδοτών υπολογίζεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο για να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή το σύστημα).

- Είχατε προαναγγείλει ίδρυση Σχολής Δικαστών…

Στο πλαίσιο των εισηγήσεων των εμπειρογνωμόνων για τη γενική μεταρρύθμιση των δικαστηρίων, το υπουργείο Δικαιοσύνης ετοιμάζει τα νομοσχέδια για τη σύσταση Σχολής Δικαστών -βρίσκεται στο στάδιο διαβούλευσης με το Ανώτατο Δικαστήριο- και για τη σύσταση νέου Δευτεροβάθμιου Δικαστηρίου (Εφετείου). Σε αυτό το νομοσχέδιο προβλέπεται ο διαχωρισμός της δικαιοδοσίας του Ανώτατου Δικαστηρίου με την ανάθεση της δευτεροβάθμιας δικαιοδοσίας του σε νέο Εφετείο και τη διατήρηση της δικαιοδοσίας του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Με τη λειτουργία του δευτεροβάθμιου, όλες οι νέες εφέσεις και όσες καταχωρήθηκαν μέχρι κι ένα χρόνο προηγουμένως, θα εκδικάζονται από το νέο Εφετείο, ενώ όλες οι καθυστερημένες εφέσεις θα εκδικαστούν από το Ανώτατο Δικαστήριο υπό τη σημερινή του σύνθεση, μέχρι που ο αριθμός των δικαστών του, σύμφωνα με τις αφυπηρετήσεις, να περιοριστεί σε πέντε δικαστές.
Παράλληλα, έχει ανατεθεί σε εμπειρογνώμονες η αναθεώρηση και συγγραφή των θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2019. Ταυτόχρονα, προωθείται η μελέτη για τον καθορισμό κριτηρίων για την πρόσληψη, αξιολόγηση και ανέλιξη δικαστών.
Μεγάλη αλλαγή είναι και η σύσταση Υπηρεσίας Διοίκησης των Δικαστηρίων, αφού οι δικαστές θα πρέπει να επιδοθούν στην διαχείριση και εκδίκαση των υποθέσεων. Χρειάζεται κάποιος τρίτος να μεριμνά για θέματα οργάνωσης, εξοπλισμού, αναβάθμισης και παρακολούθησης της τεχνολογίας, και όχι να ασχολούνται και με αυτά οι δικαστές.
Σημαντική είναι, επίσης, η προώθηση κατάλληλων και αποτελεσματικών μηχανισμών εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, ώστε τα δικαστήρια να αποφορτιστούν από σημαντικό αριθμό υποθέσεων, οι οποίες θα επιλύονται σε σύντομο χρόνο και με λιγότερο κόστος. Πρόσφατα, το ΥΔΔΤ ολοκλήρωσε μελέτη που αφορά στις εναλλακτικές μεθόδους απονομής της δικαιοσύνης και προωθεί την αναθεώρηση του συστήματος διαμεσολάβησης, ώστε να καταστεί προσιτή στους πολίτες ως διαδικασία αποτελεσματικής επίλυσης διαφορών.
Πρέπει να αντιληφθούν όλοι ότι εάν δεν γίνουν οι αλλαγές, το δικαστικό μας σύστημα δεν έχει μέλλον. Ενδεικτικά επισημαίνω ότι για την εκδίκαση των εφέσεων από το Ανώτατο Δικαστήριο σήμερα απαιτούνται τουλάχιστον τρία χρόνια, έστω και αν στις αρχές του 2017, με την ίδρυσή του, το Διοικητικό Δικαστήριο ανέλαβε το 60% του δικαστικού χρόνου του Ανωτάτου. Εάν δεν επεφέραμε την αλλαγή αυτή σήμερα ίσως να απαιτούνταν 5 ή 6 χρόνια. Εάν συνεχίζαμε έτσι, εάν δεν επέλθουν ριζοσπαστικές αλλαγές, το σύστημα θα καεί. 

- Τι θα αλλάξει από τώρα και στο εξής ώστε να εκδικάζονται πιο σύντομα υποθέσεις και να μην υπάρχουν όλες αυτές οι καθυστερήσεις;

Για να επιτύχουμε ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, πρέπει, εκτός από τις προαναφερθείσες αλλαγές, να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των καθυστερημένων υποθέσεων. Για τον σκοπό αυτό θα προσληφθούν 26 νέοι δικαστές, ώστε αντίστοιχος αριθμός δικαστών, τα επόμενα 2 με 3 χρόνια, να ασχοληθεί αποκλειστικά με την εκδίκαση υποθέσεων που εκκρεμούν πέραν των 3 χρόνων. Υπάρχει συμφωνία μεταξύ των τριών φορέων (Κυβέρνησης, δικαστών και δικηγόρων) και γίνονται οι αναγκαίες διευθετήσεις ώστε τα δικαστήρια να εξετάζουν υποθέσεις και κατά τις απογευματινές ώρες.

- Πρόσφατα υποβλήθηκε η έκθεση των Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε η Κύπρος να μην είναι από τις χειρότερες στην Ευρώπη στην απονομή της δικαιοσύνης. Ποια η θέση της Κυβέρνησης για την έκθεση αυτή;

 Η διαφύλαξη της ποιότητας, αλλά και η βελτίωση του χρόνου της απονομής της δικαιοσύνης στον τόπο μας, αποτελεί προτεραιότητα της Κυβέρνησης. Η έκθεση των εμπειρογνωμόνων συζητήθηκε κατά τις πρόσφατες συναντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Πρόεδρο και τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου και με τον πρόεδρο και τα μέλη του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, και ως ένα πλήρες έργο από κάθε άποψη, έχει αποφασιστεί η υλοποίηση της στο σύνολό της. Πρόκειται για μελέτη που συγκεντρώνει και καταγράφει τα διάφορα προβλήματα που διαχρονικά παρουσιάζονται στα δικαστήρια της Κύπρου, τόσο στο Ανώτατο Δικαστήριο όσο και στα Επαρχιακά. Το σημαντικότερο είναι ότι περιλαμβάνει εφαρμόσιμες και πρακτικές λύσεις προς επίλυσή τους, καταγράφοντας κάθε μία απ’ αυτές ξεχωριστά, και με βάση αυτές έχουμε καθορίσει τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν τόσο από την πολιτεία όσο και από τον δικαστικό και νομικό κόσμο της Κύπρου.
Η μελέτη των εμπειρογνωμόνων καθώς και πρόσθετες εισηγήσεις, όπως είναι ο καθορισμός της διαδικασίας και κριτηρίων πρόσληψης, αξιολόγησης και ανέλιξης των δικαστών, συνιστούν για πρώτη φορά το σύνολο των αλλαγών που κρίνονται αναγκαίες από όλους τους φορείς της απονομής της δικαιοσύνης και αποτελούν το σχέδιο δράσης εκσυγχρονισμού των δικαστηρίων μας. Ήδη, ετοιμάστηκε σχέδιο δράσης για τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων και τροχοδρομήθηκε η υλοποίηση των ενεργειών με ορίζοντα το 2020. Η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ ΥΔΔΤ και Δικαστηρίων, που κερδήθηκε μέσα από τις διαχρονικές σχέσεις μου με το Δικαστήριο και τις βελτιωτικές αλλαγές που προωθούνταν σταδιακά από το 2013, οδήγησε στη σημερινή μεταρρύθμιση. Το Υπουργείο, αξιοποιώντας τη σχέση εμπιστοσύνης που έχει καλλιεργηθεί όλη αυτή την περίοδο με τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου και τους δικαστές, καθώς και τον πρόεδρο και τα μέλη του Παγκύπριου Δικηγόρου Συλλόγου, προχωρεί στην προετοιμασία των αναγκαίων νομοσχεδίων, προωθεί τη διασφάλιση του απαραίτητου προσωπικού λειτουργίας και των αναγκαίων χώρων στέγασης των νέων δικαστηρίων και των δικαστών που θα εκδικάζουν τις καθυστερημένες υποθέσεις, και την υλοποίηση των αλλαγών σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο, εντός των χρονικών πλαισίων που καθορίζονται σε αυτό. Ως Κυβέρνηση έχουμε καταρτίσει ειδική ομάδα τεχνοκρατών από στελέχη των Υπουργείων Δικαιοσύνης και Οικονομικών και του Τμήματος Δημοσίων Έργων, ενώ στην υλοποίηση του συνολικού έργου της μεταρρύθμισης συμμετέχουν όλοι οι φορείς, υπό την ευθύνη του κ. Γιώργου Ερωτοκρίτου, ως διευθυντή Μεταρρύθμισης.

- Σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο κτηριακός σχεδιασμός για τα νέα δικαστήρια ή την επέκταση των υφιστάμενων;

Ο κτηριακός σχεδιασμός προχωρά στη βάση των χρονοδιαγραμμάτων και βρίσκεται υπό τη συνεχή παρακολούθηση του Υπουργείου. Τα τελευταία χρόνια έχουν προωθηθεί σημαντικά έργα αναβάθμισης των υποδομών των δικαστηρίων. Επισημαίνεται ότι το τελευταίο δικαστικό μέγαρο παραδόθηκε το 2005 και ήταν το κτήριο του Ανώτατου Δικαστηρίου, ενώ το 2006 είχαμε την προσθήκη δύο αιθουσών στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου. Σήμερα, έχει συμπληρωθεί και παραδίδεται τον Σεπτέμβριο το νέο κτήριο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, ανεγείρεται το Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου και ανακαινίζεται το παλαιό κτήριο του Ανώτατου Δικαστηρίου όπου θα στεγαστεί το Διοικητικό Δικαστήριο, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν το πρώτο εξάμηνο του 2020. Το σημαντικότερο έργο είναι η ανέγερση του νέου Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας στον χώρο των δικαστηρίων. Έχει διασφαλιστεί ο χώρος ανέγερσής του, διευκρινίστηκε το ιδιοκτησιακό καθεστώς, ολοκληρώθηκαν οι αρχαιολογικές έρευνες, ετοιμάστηκαν οι κτηριολογικές ανάγκες και προωθούνται οι μελέτες για να αποφασιστεί η καταλληλότερη μέθοδος υλοποίησης του έργου. Στόχος είναι η προσφοροδότηση του έργου το 2019 και η συμπλήρωσή του εντός του 2022.

– Τι γίνεται με την ασφάλεια των δικαστηρίων; Εξαιτίας της πυρκαγιάς, χάθηκε ήδη μια υπόθεση...

Τα ζητήματα ασφάλειας των δικαστηρίων τα χειρίζεται η Αστυνομία σε συνεργασία με τα δικαστήρια. Το θέμα συζητήθηκε στα πλαίσια των συναντήσεών μου με το Ανώτατο Δικαστήριο και από το 2014 η Αστυνομία εκπόνησε διάφορες μελέτες για την ασφάλεια όλων των επαρχιακών δικαστηρίων, μετά από συναντήσεις που είχε με τους πρωτοκολλητές των δικαστηρίων. Οι μελέτες υποβλήθηκαν στο Ανώτατο Δικαστήριο. Σε κάθε περίπτωση έχουμε τονίσει στο Δικαστήριο την ανάγκη να προωθηθεί η χωρίς καθυστέρηση υλοποίηση των μέτρων αυτών και στην Αστυνομία την ανάγκη να αυξηθεί η ασφάλεια των δικαστηρίων. Τον περασμένο Απρίλιο έγινε νέα, επικαιροποιημένη μελέτη για τις ανάγκες των χώρων αυτών από την Αστυνομία, η οποία υποβλήθηκε στα δικαστήρια. Έκτοτε η παρουσία της Αστυνομίας στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, τα κτήρια του οποίου είναι διάσπαρτα σε όλο τον χώρο των δικαστηρίων, έχει ενισχυθεί με 24ωρη αστυνομική φρούρηση και με αστυνομικό περίπολο το οποίο περιπολεί σε όλο τον χώρο καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου που δεν βρίσκονται σε λειτουργία. Περαιτέρω έχει εγκατασταθεί αψίδα στο κτήριο όπου εκδικάζονται οι ποινικές υποθέσεις και έχει παραχωρηθεί αριθμός ειδικών αστυνομικών για τη διενέργεια των αναγκαίων ελέγχων. Επαναλαμβάνω ότι οι οδηγίες του Υπουργείου είναι, με την εγκατάσταση των αψίδων ελέγχου στα δικαστήρια, η Αστυνομία να παραχωρεί το αναγκαίο προσωπικό για τη λειτουργία τους και η συνεννόηση που έχει γίνει με το Ανώτατο Δικαστήριο είναι τα δικαστήρια να αναλάβουν την υλοποίηση των μέτρων που έχουν υποδειχθεί από την Αστυνομία και η Αστυνομία θα συνδράμει στην υλοποίησή τους.
Δυστυχώς, παρόλο ότι έχουν υλοποιηθεί σημαντικά μέτρα ασφάλειας, κάποια από αυτά καθυστερούν λόγω των υποδομών των κτηρίων και προωθούνται από τα δικαστήρια σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Η Αστυνομία έχει ανταποκριθεί πλήρως και είναι έτοιμη να ανταποκριθεί σε περαιτέρω μέτρα, σύμφωνα με τις εκθέσεις ασφάλειας των δικαστηρίων, αρκεί να προηγηθεί η υλοποίηση των μέτρων που σχετίζονται με τις υποδομές ή την εξασφάλιση του αναγκαίου εξοπλισμού (αψίδες, κάμερες κ.ά.), με την παραχώρηση πρόσθετου προσωπικού που είναι αναγκαίο για τη λειτουργία των αψίδων ασφαλείας.
Τις τελευταίες μέρες έγινε πολλή συζήτηση για την καταστροφή των τεκμηρίων στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, μάλιστα κάποιοι έσπευσαν να επιρρίψουν ευθύνες αναφορικά με τη φρούρηση και φύλαξη των εγκαταστάσεων. Επιλέγουν να αγνοούν ή προσπερνουν ότι το πόρισμα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας –ημερομηνίας 22/5/2018– για το οποίο ενημερώθηκε η Βουλή των Αντιπροσώπων διά της αρμόδιας Επιτροπής, κατέδειξε ότι η καταστροφή προκλήθηκε λόγω «πυρκαγιάς που ξεκίνησε στον χώρο του ψευδοταβάνου πάνω από τα αποχωρητήρια, στον πρώτο όροφο του Κτηρίου 4, και προκλήθηκε κατά πάσα πιθανότητα από ηλεκτρικό πρόβλημα» και επεκτάθηκε στην αίθουσα φύλαξης των τεκμηρίων. Συνεπώς η φρούρηση και φύλαξη των εγκαταστάσεων του δικαστηρίου δεν σχετίζεται με την καταστροφή των τεκμηρίων, αφού η καταστροφή οφείλεται σε φωτιά που ξέσπασε σε εσωτερικές εγκαταστάσεις του συγκεκριμένου κτηρίου και όχι στους εξωτερικούς του χώρους, οι οποίοι είναι ακατάλληλοι.

– Τι γίνεται σε περίπτωση που δεν προωθηθούν άμεσα αλλαγές στη Δικαιοσύνη και ποιο θα είναι το μέλλον της;

Οι αλλαγές που έγιναν μέχρι σήμερα φαίνεται ότι συγκράτησαν σε κάποιο βαθμό την καθυστέρηση εκδίκασης, κυρίως των αστικών υποθέσεων και εφέσεων. Ο χρόνος όμως εκδίκασης παραμένει να είναι σε απαράδεκτα επίπεδα και τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα, εάν δεν επέλθουν όλες οι αλλαγές που πρέπει, αφού όπως αποδεικνύεται οι καθυστερήσεις θα διαιωνίζονται και η απονομή της δικαιοσύνης στο τόπο μας θα παύσει να εξυπηρετεί τον θεσμικό σκοπό της.
Ήδη ο κόσμος το σκέφτεται πολύ σοβαρά για να αποταθεί στο δικαστήριο λόγω αυτών των καθυστερήσεων. Συνεπώς, το πρόβλημα θα γίνεται μεγαλύτερο και αντί να διασφαλίζεται το δικαίωμα του πολίτη να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, οι καθυστερήσεις θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά στερώντας του το δικαίωμα να προσφύγει ενώπιον των δικαστηρίων. Συνεπώς, το πρόβλημα θα συνεχίσει να διαβρώνει τα θεμέλια του δικαστικού οικοδομήματος στον τόπο μας, με κίνδυνο την κατάρρευσή του. Γι’ αυτό οι αλλαγές στη Δικαιοσύνη αφορούν όλους τους πολίτες και πρέπει να αποτελέσουν υψηλή προτεραιότητα όλων των πολιτειακών εξουσιών. Πρόθεσή μας είναι όπως ενημερωθούν όλα τα κόμματα και τα κοινωνικά σύνολα για τις παραγραμματισθείσες αλλαγές. Η συνεργασία όλων αποτελεί κλειδί στην επιτυχή ολοκλήρωση του έργου εντός των καθορισμένων ασφυκτικών χρονικών πλαισίων.

Επιστροφή

© Copyright 2025, ionasnicolaou.eu, All Rights Reserved
Design & Development by Network Solutions LTD