Η Κυβέρνηση θα συνεχίσει τις προσπάθειες για αποτελεσματική πρόληψη, καταστολή και παραδειγματική τιμωρία των δραστών οποιασδήποτε μορφής βίας, ενισχύοντας παράλληλα τις προσπάθειες για προστασία των θυμάτων 

Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που παρευρίσκομαι σήμερα μαζί σας, για να παρουσιάσουμε και να αναλύσουμε το σοβαρό και πολυσύνθετο πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας κατά των γυναικών, στα πλαίσια της εκδήλωσης που διοργανώνει ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια.

Συγχαίρω θερμά την Πρόεδρο και τους Λειτουργούς του ΣΠΑΒΟ για την πρωτοβουλία ν’ αφιερωθεί η αποψινή εκδήλωση στο πρόβλημα της Βίας κατά των Γυναικών, ενώνοντας τη φωνή τους στον κοινό αγώνα για μηδενική ανοχή ενάντια στη βία.

Θερμές ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω και προς την κυρία Άντρη Αναστασιάδη, η οποία έθεσε την αποψινή εκδήλωση υπό την αιγίδα της, για το πολύχρονο έργο και δράση της, καθώς και για την ευαισθησία που επιδεικνύει γύρω από κοινωνικά προβλήματα που ταλανίζουν την κυπριακή κοινωνία, όπως είναι η ενδοοικογενειακή βία και η βία  κατά τον γυναικών.

Ως γνωστόν, η βία αποτελεί κατάφωρη παραβίασητων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών, στερώντας από το άτομο κάθε διάθεση για ελεύθερη ανάπτυξη, δημιουργία και πρόοδο.  Πρόκειται δυστυχώς για φαινόμενο ευρύτατα διαδεδομένο σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου, ανεξαρτήτως κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής ή άλλης κατάστασης. Τα αίτια της βίας κατά των γυναικών συνδέονται άμεσα με τις ιεραρχημένες και εξουσιαστικές σχέσεις αντρών και γυναικών, δηλαδή με την ανισότητα των δύο φύλων και τα στερεότυπα που εξακολουθούν να υπάρχουν στην κοινωνία μας γύρω από τους ρόλους των δύο φύλων.

Πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν αποτελεί κατ’ ουδένα τρόπο ιδιωτική ή οικογενειακή υπόθεση.Αποτελεί υπόθεση κάθε ενεργά κοινωνικού πολίτη, γι’ αυτό και χρειάζεται συντονισμένα και από κοινού η οικογένεια και η κοινωνία να αντιδράσουν, να βρουν τη δύναμη να καταγγείλουν το θύτη και να ενδυναμώσουν το θύμα με όλα τα δυνατά μέσα.

Όπως αποδεικνύεται μέσα από ευρωπαϊκές, αλλά και διεθνείς έρευνες, οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν τα κυριότερα θύματα της βίας λόγω φύλου. Γι’ αυτό, χρειάζονται συχνά ειδική υποστήριξη και προστασία λόγω του υψηλού κινδύνου δευτερεύουσας και επαναλαμβανόμενης θυματοποίησης, εκφοβισμού και αντεκδίκησης που συνδέεται με τη συγκεκριμένη μορφή βίας.

Από πρόσφατη παρουσίαση των αποτελεσμάτων του Δείκτη Ισότητας των Φύλων του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων σχετικά με το πρόβλημα της έμφυλης βίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο,προκύπτει ότι μία στις τρεις γυναίκες στην ΕΕ έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών. 

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Δείκτη Ισότητας, ο μέσος όρος βαθμολογίας στην ΕΕ στον τομέα της Βίας ήταν 27,5 μονάδες στο σύνολο των 100 (σημ: όσο ψηλότερη η βαθμολογία τόσο χειρότερη η κατάσταση), κάτι που καταδεικνύει ότι το φαινόμενο εξακολουθεί να είναι διαδεδομένο, πολυδιάστατο και να μην αναφέρεται στις Αρχές. Η βαθμολογία της Κύπρου για τις γυναίκες που έχουν υποστεί βία αλλά δεν το έχει αναφέρει σε κανέναν φθάνει τις 14,3 μονάδες, με μέσο όρο βαθμολογίας το 13,4. Σε ό,τι αφορά γενικά στη βία κατά των γυναικών, η βαθμολογία της Κύπρου φθάνει τις 24,7 μονάδες, με το σκορ σε σχέση με το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί έστω και μια φορά στη ζωή τους μετά την ηλικία των 15 κάποια μορφή βίας να φθάνει τις 21,6 μονάδες, σε σύγκριση με 33 μονάδες που ήταν ο μέσος όρος της ΕΕ. 

Διαπιστώνεται επίσης ότι πολλοί άνθρωποι, γύρω στο 15% στην ΕΕ θεωρούν τη βία ως «οικογενειακή ή ιδιωτική υπόθεση», όπως προκύπτει μέσα από τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρομέτρου για το έτος 2016.

Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στην Κύπρο μια αυξητική τάση των καταγγελιών που αφορούν βία στην οικογένεια, με τη συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων, που φτάνει το 80% να είναι γυναίκες, και τη συντριπτική πλειοψηφία των θυτών, η οποία ανέρχεται στο 84%, να είναι άντρες.       

Ωστόσο, διαπιστώνεται η έλλειψη ολοκληρωμένου φάσματος εξειδικευμένων υπηρεσιών υποστήριξης των γυναικών θυμάτων όλων των μορφών βίας, αδυναμίες σε σχέση με το συντονισμό των εμπλεκόμενων υπηρεσιών καθώς και τη συλλογή διαθέσιμων και συγκρίσιμων στατιστικών στοιχείων. Το γεγονός αυτό περιορίζει την κατανόηση της πραγματικής έκτασης του προβλήματος για περαιτέρω ανάπτυξη στρατηγικών δράσεων.

Γι αυτό το λόγο η Κυβέρνηση προχώρησε χωρίς καθυστέρηση στη λήψη σειράς μέτρων, με σημαντικότερο την απόφασή της να υπογράψει και να κυρώσει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και την Ενδοοικογενειακή Βία, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, προχωρήσαμε ως Κυβέρνηση στην κύρωση της Σύμβασης, στοχεύοντας στην ενίσχυση των πολιτικών και μέτρων πρόληψης, καταστολής και προστασίας των θυμάτων, όλων των μορφών βίας, παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή.

Η Σύμβαση αποτελεί αναμφίβολα  ένα σημαντικό, δεσμευτικό, διεθνές εργαλείο, το οποίο μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου και μιας σειράς πολιτικών και μέτρων για την προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων όλων των μορφών βίας, την προαγωγή της διεθνούς συνεργασίας και την αποτελεσματική καταπολέμηση και τιμωρία των δραστών.

Στα πλαίσια της πολιτικής μας για σταδιακή υιοθέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης έχουμε ήδη προχωρήσει στην ετοιμασία και κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση, νομοσχεδίου που ποινικοποιεί την παρενόχληση και την παρενοχλητική παρακολούθηση, όπως ακριβώς ορίζει το άρθρο 34 της Σύμβασης.

Η συζήτηση του νομοσχεδίου αναμένεται να ξεκινήσει την ερχόμενη εβδομάδα ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών και ευελπιστούμε ότι σύντομα θα οδηγηθεί προς ψήφιση από την ολομέλεια της Βουλής, αφού τα φαινόμενα παρενόχλησης και παρενοχλητικής παρακολούθησης είναι δυστυχώς υπαρκτά και σοβαρά και στον τόπο μας.

Παράλληλα, έχει ετοιμαστεί ξεχωριστό νομοσχέδιο για ποινικοποίηση της βίας κατά των γυναικών, κάτι που απουσίαζε μέχρι σήμερα από το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, με στόχο να ενσωματωθούν πλήρως οι πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στο κυπριακό δίκαιο. Το νομοσχέδιο αναμένεται να τεθεί πολύ σύντομα σε ευρεία δημόσια διαβούλευση, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προτού υποβληθεί στη Νομική Υπηρεσία για τον ενδεδειγμένο νομοτεχνικό έλεγχο.

Παράλληλα, για την προώθηση μέτρων που προβλέπονται στη Σύμβαση, ενισχύονται οικονομικά οργανώσεις του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, καθώς και άλλοι φορείς και ΜΚΟ για υλοποίηση προγραμμάτων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού και ενθάρρυνσης των θυμάτων να προσφεύγουν στις υπηρεσίες για βοήθεια, καθώς και στη Δικαιοσύνη.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για επιχορήγηση, σε ετήσια βάση, της λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής στήριξης των θυμάτων βίας που λειτουργεί ο ΣΠΑΒΟ σε 24ωρη βάση, όπως ακριβώς προβλέπει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

Ήδη, από το Μάρτιο του 2017 μέχρι σήμερα η τηλεφωνική γραμμή στήριξης θυμάτων έχει δεχθεί 10.138 κλήσεις σε σχέση με 5.991 που δέχθηκε κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο, γεγονός που καταδεικνύει αφενός την ανάγκη των πολιτών να καταγγείλουν και να σπάσουν τον κλοιό της βίας και αφετέρου την αποτελεσματικότητα εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου.

Για την παρούσα Κυβέρνηση το ζήτημα της βίας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητακαι είναι γι’ αυτό το λόγο που θα συνεχίσει τις προσπάθειες για αποτελεσματική πρόληψη, καταστολή και παραδειγματική τιμωρία των δραστών οποιασδήποτε μορφής βίας, ενισχύοντας παράλληλα τις προσπάθειες για προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων.

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Βίας εναντίον των γυναικών, σας καλώ να στείλουμε ηχηρό το μήνυμα για μηδενική ανοχή απέναντι σε οποιασδήποτε μορφή βίας.

Σας καλώ να εργαστούμε συστηματικά για την ευαισθητοποίηση κάθε πολίτη ώστε να υπερβούμε το φράγμα της σιωπής και να ενθαρρύνουμε κάθε θύμα βίας να προσφύγει στις υπηρεσίες για βοήθεια.

Ας αγωνιστούμε λοιπόν όλοι και όλες, συλλογικά και συντονισμένα για την πλήρη εξάλειψή της.