Ο κρατούμενος μέσα από τα μάτια της θεολογίας, της ψυχολογίας και της νομικής- Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ELMIP  

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που παρευρίσκομαι στη σημερινή βραδιά ενημέρωσης για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Empowering Learning Models in Prison (ELMIP) που διοργανώνεται από τη Θεολογική Σχολή της Εκκλησίας της Κύπρου. Ευχαριστώ ιδιαίτερα  για την πρόσκληση την κυρία Όλγα Σολομώντος- Κουντούρη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Ψυχολογίας και υπεύθυνη αυτού του αξιόλογου ευρωπαϊκού προγράμματος, που είναι καρπός της συνεργασίας του Τμήματος Φυλακών και του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.

Τα ζητήματα των Φυλακών και των δικαιωμάτων των κρατουμένων βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο της προσοχής και  ψηλά στις προτεραιότητές της παρούσας Κυβέρνησης. Τα τελευταία χρόνια η ανθρωποκεντρική αντιμετώπιση των κρατουμένων αποτέλεσε τον κύριο άξονα των πολιτικών και των δράσεων μας κατά την άσκηση της σωφρονιστικής μας πολιτικής. Στοχευμένα, συντονισμένα και μεθοδικά λύσαμε διαχρονικά προβλήματα του σωφρονιστικού μας συστήματος. Επιδιώξαμε, σχεδιάσαμε, υλοποιήσαμε και πετύχαμε ριζικές και καινοτόμες αλλαγές  στο σωφρονιστικό μας σύστημα που έχει σαν κύριους πυλώνες το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ασφάλεια στις φυλακές.

Επιχειρήσαμε και πετύχαμε την εγκαθίδρυση μιας νέας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης ως προς τη μεταχείριση των κρατουμένων, προσανατολισμένης στην τήρηση των αρχών της νομιμότητας, του ελέγχου, της ισότητας και της διαφάνειας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι τομές που επιχειρήσαμε ενισχύσουν ακόμα περισσότερο τη λειτουργικότητα, την ευρυθμία, την τάξη και την ασφάλεια στις Φυλακές, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η εξισορρόπηση μεταξύ της αξίωσης για δίκαιη τιμωρία των καταδικασθέντων, ανθρωποκεντρική μεταχείριση τους και αναμόρφωση και επανένταξη τους στην κοινωνική συμβίωση.

Αποτελεί προτεραιότητά μας η συνεχής επιμόρφωση των κρατουμένων και των σωφρονιστικών υπαλλήλων και η  συμμετοχή  σε αντίστοιχα προγράμματα όπως είναι το πρόγραμμα ELMIP. Η επιτυχής διεκπεραίωση του προγράμματος, με τη συνεργασία του Τμήματος Φυλακών, του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου  Κύπρου και του ιδιωτικού τομέα, τα προγράμματα εκπαίδευσης κρατουμένων και σωφρονιστικών υπαλλήλων, οι εκδηλώσεις  ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού,   οι πολλές και αξιόλογες δράσεις που έχουν αναληφθεί στους τομείς της ενίσχυσης των γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων νεαρών κρατουμένων και του σωφρονιστικού προσωπικού, σ ένα σύνθετο πολυπολιτισμικό σωφρονιστικό περιβάλλον, ώστε να εμποδιστεί η ριζοσπαστικοποίηση  και να ενισχυθεί η κοινωνική  επανένταξη των νεαρών κρατουμένων  συμβαδίζει απόλυτα με τους στρατηγικούς  μας στόχους, ως προς τη λειτουργία και τις επιδιώξεις του σωφρονιστικού συστήματος.

Η ίδρυση και λειτουργία της Ακαδημίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων, η οποία αξιοποιήθηκε για τους σκοπούς του προγράμματος,  παρέχει πλέον, σε συνεργασία με διαφορετικούς θεσμούς και φορείς, βασική εκπαίδευση και κατάρτιση σε νεοπροσληφθέντες δεσμοφύλακες αλλά και δυνατότητες εκπαίδευσης, κατάρτισης και βελτίωσης των ικανοτήτων εκτέλεσης των καθηκόντων των εν υπηρεσία δεσμοφυλάκων.

Η υλοποίηση της πολιτικής εκσυγχρονισμού του σωφρονιστικού μας συστήματος συμπληρώνεται, αυτό τον καιρό,  με μια μείζονα θεσμική τομή: Mε μια εκ βάθρων αλλαγή του υφιστάμενου νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου των Φυλακών η οποία θα συμβαδίζει με τις σύγχρονες αντιλήψεις και τις διεθνείς αρχές περί μεταχείρισης των κρατουμένων. Κυρίως όμως θα αντανακλά τις βαθιές, ουσιαστικά θετικές αλλαγές που έχουν επέλθει τα τελευταία χρόνια στο σωφρονιστικό μας σύστημα.
Εκτιμούμε ότι επήλθε πλέον ο χρόνος  για να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο, συστηματοποιημένο, ενιαίο νομοθέτημα το οποίο θα εκτείνεται σε όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το σωφρονιστικό σύστημα, δηλαδή στο νομοθετικό πλαίσιο, την υλικοτεχνική υποδομή, τη διοίκηση και το σωφρονιστικό προσωπικό. Η νέα Νομοθεσία και Κανονισμοί των Φυλακών, που έχουμε ετοιμάσει, βρίσκονται στο τελικό στάδιο διενέργειας του νενομισμένου νομοτεχνικού ελέγχου, από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, προτού  οδηγηθούν στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση.

Κυρίες και κύριοι,
Σε συνθήκες φυλάκισης η καταφυγή στις θρησκευτικές αρχές, όπως είναι και οι αρχές της χριστιανικής πίστης, αποτελεί πολύτιμο στήριγμα για τους ίδιους, τόσο για αντιμετώπιση των συνθηκών του εγκλεισμού, εγκατάλειψης και απομόνωσης που επιδρούν αρνητικά στη ψυχολογία τους,  όσο και για να βρουν ξανά το βηματισμό τους στη συνέχιση της ζωής τους μετά την αποφυλάκιση. Έχοντας υπόψη τη θρησκευτική και πολιτισμική ετερογένεια που χαρακτηρίζει σήμερα τον πληθυσμό των φυλακών και σεβόμενοι τις αρχές της ανεξιθρησκείας, έχουμε ανοίξει τις πόρτες των φυλακών στην ορθόδοξη εκκλησία και σε λειτουργούς των γνωστών θρησκειών, οι οποίοι επισκέπτονται τακτικά τους κρατούμενους, μετά από δικό τους αίτημα, παρέχοντας σε αυτούς στήριξη και βοήθεια.

Χωρίς αμφιβολία η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης που καλλιεργείται στο πλαίσιο αυτό, είναι ιδιαίτερα επωφελής για τους κρατούμενους αφού συνδράμει στην αποφυγήτου φανατισμού και της μισαλλοδοξίας, στη καλλιέργεια των οικουμενικών αρχών και αξιών της ζωής, σε κλίμα διαλόγου, αγάπης, αλληλοκατανόησης κι ανοχής, στη  στήριξη των ίδιων και των οικογενειών τους, στην επικέντρωση σε ωφέλιμες και δημιουργικές συζητήσεις και ενασχολήσεις, συντείνοντας τα μέγιστα στην ενδυνάμωση,  βελτίωση και αναμόρφωση των κρατουμένων.

Θα ήθελα στο σημείο αυτό να εκφράσω την εκτίμηση και ευχαριστίες της πολιτείας για το έργο που επιτελούν στις φυλακές οι λειτουργοί της εκκλησίας  και να είστε βέβαιοι ότι πάντοτε θα βρίσκονται νέο δημιουργικοί τρόποι στήριξής των κρατουμένων. Και τούτο επειδή για μας οι Φυλακές δεν είναι ένας χώρος παραμέλησης ή υποβάθμισης δικαιωμάτων, αλλά ένας χώρος ασφάλειας, εγγύησης και συνεχούς μέριμνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον άνθρωπο κρατούμενο.

Κλείνοντας, θέλω να συγχαρώ τόσο τους συντελεστές του προγράμματος ELMIP όσο και τους διοργανωτές της αποψινής σημαντικής βραδιάς ενημέρωσης. Προγράμματα, δράσεις και συνέργειες αυτού του είδους συντείνουν τα μέγιστα στην παρακολούθηση, πρόληψη, αποτροπή και αντιμετώπιση του φαινομένου της ριζοσπαστικοποίησης, ευαισθητοποιούν και ενημερώνουν τους πολίτες για τα θέματα των δικαιωμάτων των κρατουμένων και ενισχύουν την πορεία κοινωνικής επανένταξης τους.

Εύχομαι κάθε επιτυχία  στην αποψινή βραδιά ενημέρωσης καθώς και στο πρόγραμμα ELMIP, η επιτυχής έκβαση του οποίου αποτελεί κέρδος για το σωφρονιστικό μας σύστημα και για την κοινωνία ευρύτερα.