Μάχη κατά της διαφθοράς σε όλα τα μέτωπα - Η νεοσύστατη Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας σε πέντε μήνες έχει αποκαλύψει έξι τουλάχιστον υποθέσεις εμπλοκής μελών της Δύναμης, σε παράνομες δραστηριότητες  

Ο πόλεμος κατά της διαφθοράς στην Αστυνομία και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, άρχισε και εντείνεται με βάση τους νέους νόμους οι οποίοι έχουν προστεθεί στη φαρέτρα των Αρχών, ενώ και άλλα σημαντικά νομοσχέδια βρίσκονται ενώπιον της Βουλής, ή υπό διαμόρφωση στη Νομική Υπηρεσία. Για τις προσπάθειες πάταξης της διαφθοράς, αλλά και για το έργο που επιτελείται στους διάφορους τομείς των αρμοδιοτήτων του μίλησε στην "Αλήθεια", ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως Ιωνάς Νικολάου. Για το θέμα του αιτήματος των ρωσικών Αρχών για να τους παρασχεθούν στοιχεία για τον επιχειρηματία Μπιλ Μπράουντερ , ο κ. Νικολάου μας ανέφερε ότι οι αποφάσεις του υπουργείου του, αναμένεται να ληφθούν σύντομα προς ενδεχομένως στο τέλος αυτού του μήνα.

-Ποια είναι η τοποθέτηση στο θέμα της πρόσφατης υπόθεσης εμπορίας προσώπων στην οποία φέρονται να εμπλέκονται και τρία μέλη της αστυνομίας;

Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή υπόθεση η οποία αποκτά μάλιστα και μια ιδιαίτερη σημασία και σοβαρότητα αφού σε αυτή τρία μέλη της Αστυνομίας θεωρούνται ύποπτα. Η προσπάθεια για πάταξη των περιπτώσεων εμπορίας προσώπων στον τόπο μας, αποτέλεσε προτεραιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης και της Αστυνομίας. Είναι για αυτό τον λόγο που έχουμε καταφέρει μέσα από συστηματική εργασία να αναβαθμιστεί η Κυπριακή Δημοκρατία στην έκθεση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Έτσι στα πλαίσια αυτής της προτεραιότητας, κάθε πληροφορία η οποία έρχεται αξιολογείται με πολλή προσοχή και γίνονται οι ανάλογες ενέργειες. Μάλιστα όπως έγινε στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αποκάλυψη της υπόθεσης ήταν αποτέλεσμα πληροφορίας η οποία έχει δοθεί στις διωκτικές αρχές. Υπήρξε σωστή αξιολόγηση παρακολούθηση και συγκέντρωση όσο των δυνατών περισσοτέρων στοιχείων τα οποία να τεκμηριώνουν την υπόθεση, ώστε να είναι δυνατή η δίωξη των δραστών. Θα έλεγα να πω ότι αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την Αστυνομία, αφού είναι υπόθεση η οποία διερευνήθηκε από την Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Δύναμης σε συνεργασία με το αρμόδιο γραφείο Καταπολέμησης της Εμπορίας Προσώπων.
Κάνω αναφορά στην Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας, γιατί πρόκειται για μια υπηρεσία η οποία συστάθηκε πρόσφατα (τον περασμένο Μάρτιο - Απρίλιο) ωστόσο άρχισε να παρουσιάζει σημαντικό έργο όσον αφορά την αποστολή της. Η υπόθεση εμπορίας προσώπων με την εμπλοκή των τριών αστυνομικών, είναι από τις πιο σημαντικές που έχουν αποκαλυφθεί. Είμαι σίγουρος ότι η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου θα αποκαλύψει ακόμη πιο σοβαρές υποθέσεις στα πλαίσια της πάταξης της διαφθοράς. Στο σύντομο χρόνο δράσης της η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας έχει αποκαλύψει έξι ή επτά, από ότι θυμούμαι, υποθέσεις διαφθοράς.

-Ποια μέτρα λήφθηκαν, ή θα ληφθούν για την πάταξη της διαφθοράς;

Το έργο που έχει επιτελεσθεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως είναι πολυσχιδές. Σε όλους τους τομείς έχουν γίνει σημαντικά βήματα και αλλαγές είτε αυτά συνδέονται με νέες νομοθεσίες ή με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων. Κατ’ αρχήν το υπουργείο είχε διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο που σχετίζεται με τη λογοδοσία των πολιτικών προσώπων και των κυβερνητικών αξιωματούχων. Είχαμε υποβάλει νομοσχέδιο το οποίο έχει ρυθμίσει κατ’ αποτελεσματικό τρόπο τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων.

-Η ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO), σε πρόσφατη έκθεσή της για την Κύπρο αναφέρει ότι εφαρμόστηκαν δύο από τις συστάσεις της, ωστόσο υπολείπονται άλλες. Πως το σχολιάζεται;

Η GRECO έχει επισημάνει ότι έχει γίνει ένα μεγάλο βήμα, όσον αφορά το θέμα αυτό, υποδεικνύοντας παράλληλα ότι χρειάζεται να γίνουν περισσότερα σε σχέση με τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων των πολιτικών προσώπων. Η έκθεση της GRECO αφορούσε φυσικά το 2016, ωστόσο επισημαίνω ότι το 2017 υπήρχε μια πρόσθετη εξέλιξη με τη διαφοροποίηση, όσον αφορά την επιλογή και τον διορισμό των ελεγκτών οι οποίοι έχουν την ευθύνη για τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων. Επίσης υπήρξε ρύθμιση για την ανάθεση του ελέγχου για τους βουλευτές και υπουργούς, σε τριμελή επιτροπή, η οποία δεν αποτελείται από βουλευτές. Αυτή η εξέλιξη ενισχύει περισσότερο τον έλεγχο αλλά και την αντικειμενικότητα στη διεξαγωγή του ελέγχου, όπως ήταν και η σύσταση της GRECO. Επιπρόσθετα λήφθηκαν και άλλα επιπρόσθετα μέτρα τα οποία σχετίζονται με τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων, τα οποία κάποια από τα οποία εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ως παράδειγμα αναφέρω τον καθορισμό των θητειών του προέδρου της Δημοκρατίας των βουλευτών, καθώς και τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας. Παράλληλα καθορίζονται οι ευθύνες των υπουργών και των αξιωματούχων άνευ χαρτοφυλακίου. Εξάλλου έχουμε ετοιμάσει το στρατηγικό σχέδιο στα πλαίσια της πάταξης της διαφθοράς, το οποίο έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και άρχισε ήδη να εφαρμόζεται. Είναι παράλληλα έτοιμο το οριζόντιο σχέδιο δράσης για τη διαφθορά στο οποίο περιλαμβάνονται δράσεις, οι οποίες έχουν συμπεριληφθεί μετά από απαντήσεις σε ερωτήματα προς τις κρατικές υπηρεσίες. Ετοιμάστηκε το νομοσχέδιο που αφορά την αρχή κατά της διαφθοράς το οποίο εκκρεμεί στη Νομική Υπηρεσία. Παράλληλα το νομοσχέδιο που αφορά την ενθάρρυνση προσώπων να καταγγέλλουν στις διωκτικές αρχές πράξεις διαφθοράς και το οποίο εκκρεμεί στη Βουλή. Επίσης έχει προωθηθεί το νομοσχέδιο για τα λόμπι στη Νομική Υπηρεσία.

- Δηλαδή θα επιτρέπεται να λειτουργούν τα λόμπι για προώθηση κάποιου σκοπού, αλλά να ρυθμίζονται από νομοθετικό πλαίσιο;

Θα μπορούν με βάση τον νόμο να λειτουργούν τα λόμπι ωστόσο θα είναι υποχρεωτικό να είναι καταχωρημένα σε μητρώα, ώστε ανά πάσα στιγμή να μπορεί να ελεγχθεί η δράση και η δραστηριότητα τους. Στην Κύπρο μέχρι τώρα δεν είχαμε μια τέτοια νομοθεσία.
Μάλιστα η GRECO στις συστάσεις της επισημαίνει την ανάγκη ρύθμισης των λόμπι από πλευράς των βουλευτών και των συνεργατών τους, έτσι έχει προστεθεί σχετική πρόνοια στο νομοσχέδιο. Το νομοσχέδιο δεν περιορίζεται στους βουλευτές και στο νομοθετικό τους έργο, αλλά ρυθμίζει γενικότερα το θέμα της δραστηριότητας των λόμπι στην Κύπρο.

- Πως αποτιμάται το έργο της νεοσύστατης Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας;

Η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας δρα Παγκύπρια και έχει να επιδείξει σημαντικά αποτελέσματα στο σύντομο χρόνο της παρουσίας της. Από τον Μάρτιο και Απρίλιο που έχει συσταθεί η υπηρεσία είχε εμπλοκή στην αποκάλυψη έξι - επτά υποθέσεων διαφθοράς μελών της Αστυνομίας.
Έχουν προωθηθεί μέτρα τα οποία σχετίζονται με τη διαφθορά όπως είναι το πακέτο της νομοθεσίας το οποίο έχει ετοιμαστεί για την Αστυνομία το οποίο έχει ψηφιστεί τον Δεκέμβριο του 2017. Η δέσμη αυτή της νομοθεσίας αφορά τη λειτουργία της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας και μια σειρά από άλλες νομοθεσίες. Με τις νέες νομοθεσίες έχει ενισχυθεί η προσπάθεια δίωξης και καταστολής του φαινομένου της διαφθοράς. Η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας περιλαμβάνει μια ομάδα ανακριτών και μια επιχειρησιακή ομάδα τα μέλη της οποίας αναλαμβάνουν να συγκεντρώσουν πληροφορίες και στοιχεία. Γίνεται θα έλεγα μια συστηματική προσπάθεια η οποία έχει επιφέρει και αποτελέσματα. Η δομή της υπηρεσίας έχει καταρτιστεί από τον αρχηγό Αστυνομίας, ωστόσο τα μέλη της αναφέρονται στον Γενικό Εισαγγελέα και δεν έχουν να κάνουν ούτε με τον αρχηγό ούτε με τον υπουργό. Αυτό γίνεται για να διασφαλίζεται με τον καλύτερο τρόπο η ανεξαρτησία και η ο αμερόληπτος χειρισμός των καταγγελιών και των πληροφοριών οι οποίες φθάνουν στην υπηρεσία.
Η Αστυνομία έχει ενισχυθεί με πρόσθετες δυνατότητες παρακολούθησης και διερεύνησης των υποθέσεων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η νομοθεσία για τους υπό κάλυψη αστυνομικούς. Στη Βουλή βρίσκεται και το νομοσχέδιο που προβλέπει την άρση του απορρήτου για τις ιδιωτικές παρακολουθήσεις.

- Εννοούμε την παρακολούθηση της ιδιωτικής συνομιλίας- επικοινωνίας;

Αυτό το νομοσχέδιο προνοεί την παρακολούθηση της ιδιωτικής επικοινωνίας δηλαδή τις καταγεγραμμένες τηλεφωνικές συνομιλίες, αλλά και την επικοινωνία μέσω διαδικτύου. Αυτή η εξέλιξη θα είναι πολύ σημαντική για την διερεύνηση πολύ σοβαρών υποθέσεων όπως η εμπορία ναρκωτικών, υποθέσεις διαφθοράς, υποθέσεις εμπορίας προσώπων.

-Η μεταρρύθμιση στην Αστυνομία πως προχωρεί;

Στην Αστυνομία έχουμε προχωρήσει πέραν από τις αλλαγές που έχουν γίνει σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας τον τρόπο ανταπόκρισης, στα θέματα της δίωξης των τροχαίων παραβάσεων κλπ, γίνεται μια συστηματική ουσιαστική δουλειά για τη μεταρρύθμιση στην Αστυνομική Δύναμη. Η μεταρρύθμιση άρχισε ήδη να επιτελείται με τις αλλαγές που έχουν επιφέρει νέες νομοθεσίες. Παράλληλα γίνεται προσπάθεια αγοράς υπηρεσιών από συμβούλους για τη μεταρρύθμιση της Αστυνομίας σε πέντε κεφάλαια, τα οποία αφορούν τη λειτουργία, τη δομή, την εκπαίδευση, την αξιολόγηση - ανέλιξη και αξιοποίηση του προσωπικού. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια προσπάθεια και για τον λόγο αυτό για τη διεκπεραίωση αυτής της εργασίας, θα εξασφαλιστούν συμβουλευτικές υπηρεσίες στα πλαίσια τριών διαφορετικών συμβολαίων. Στόχος είναι να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση στην Αστυνομία περί τα τέλη του 2021 με αρχές του 2022. Υπάρχουν χρονικά πλαίσια για το πότε θα υποβληθεί η κάθε μελέτη αλλά και για την εφαρμογή αυτών των συμβάσεων.
Σημαντικό είναι και το έργο που έχει επιτελεστεί γενικότερα για την Αστυνομία, όπως είναι οι αλλαγές που έγιναν όσον αφορά την πρόσληψη στην Αστυνομία. Τα κριτήρια πρόσληψης στην Αστυνομία έχουν αλλάξει εντελώς, ενώ έχει αναβαθμιστεί η εκπαίδευση των δοκίμων αστυνομικών, αλλά και των ήδη υπηρετούντων.

-Πως θα χειριστεί το υπουργείο σας την υπόθεση του επιχειρηματία Μπιλ Μπράουντερ, για τον οποίο οι ρωσικές αρχές ζητούν στοιχεία, μετά και την απόφαση της Επιτροπής Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης;

Έχω διαβάσει την απόφαση της Επιτροπής Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου γίνεται μια αναφορά για την αντιμετώπιση των υποθέσεων αυτών και τον συσχετισμό με πολιτικά κίνητρα. Σίγουρα εμείς θα μελετήσουμε το περιεχόμενο της απόφασης αυτής. Παράλληλα θα παρακολουθούμε το κατά πόσο θα εκδοθεί και σχετικό ψήφισμα από το Συμβούλιο της Ευρώπης, τα ψηφίσματα του οποίου ως Κυπριακή Δημοκρατία ουδέποτε έχουμε παραγνωρίσει. Εκείνο που προέχει αυτή την στιγμή είναι να μελετήσουμε διεξοδικά την πρόσφατη ενδιάμεση απόφαση του επαρχιακού δικαστηρίου Λευκωσίας στην αίτηση που είχε καταχωρήσει ο κ. Μπράουντερ μέσω του δικηγόρου κ. Χρήστου Πουργουρίδη, για την έκδοση ενδιάμεσου δικαστικού διατάγματος με το οποίο να εμποδίζονται οι κυπριακές Αρχές να δώσουν στοιχεία στις ρωσικές Αρχές. (Η αίτηση αυτή του κ. Μπράουντερ έχει απορριφθεί). Την ενδιάμεση αυτή απόφαση του δικαστηρίου θα την συζητήσουμε και με τον γενικό εισαγγελέα. Γνώμονας μας είναι να ενεργούμε πάντα με βάση τις διατάξεις της σύμβασης και τις δυνατότητες που προσφέρει αλλά και τους περιορισμούς που καθορίζει, για την παραχώρηση στοιχείων σε αυτές τις υποθέσεις. Με βάση αυτά τα δεδομένα θα πάρουμε σύντομα και τις αποφάσεις μας, ενδεχομένως μέχρι τέλος του μήνα.

Παράδειγμα για άλλες χώρες της ΕΕ οι φυλακές μας

- Ποια είναι η αξιολόγηση σας για το έργο των Κεντρικών Φυλακών;

Σημαντικές είναι οι αλλαγές που έχουν γίνει στο σωφρονιστικό σύστημα. Δεν χωρεί καμιά αμφιβολία ότι το σωφρονιστικό σύστημα στον τόπο μας έχει αλλάξει εντελώς, σε σχέση με εκείνο που έχουμε παραλάβει. Νομίζω ότι όλοι αποδέχονται ότι τόσο οι συνθήκες κράτησης, όσο και παραμονής έχουν διαφοροποιηθεί. Έχουν εφαρμοστεί νέα προγράμματα υπάρχει μια νέα θεώρηση στο όλο θέμα. Υπάρχει σεβασμός της προσωπικότητας του κάθε κρατούμενου, υπάρχει σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα στο χώρο των φυλακών. Έχουν προωθηθεί παράλληλα ένας νόμος και ένας κανονισμός που έρχονται να εκσυγχρονίσουν πλήρως το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του σωφρονιστικού ιδρύματος στον τόπο μας.   Η αλλαγή αυτή πιστεύω θέτει το σωφρονιστικό μας σύστημα σε μια εντελώς νέα και διαφορετική εποχή. Για τις αλλαγές που έχουν γίνει έχουμε ήδη συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πολλών χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης. έχουν καταγραφεί θετικά σχόλια σε εκθέσεις του Συμβουλίου της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ως επίσης και της αντίστοιχης επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών. Μάλιστα του χρόνου τον Μάιο αναμένεται να έχουμε στην Κύπρο το συνέδριο των διευθυντών φυλακών  των χωρών κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η επιλογή της Κύπρου δεν είναι τυχαία αφού υπάρχει η παραδοχή ότι μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα  έχουν γίνει ουσιαστικές αλλαγές και θέλουν να δουν από κοντά αυτή την κατάσταση. Επισημαίνουμε παράλληλα ότι πάντα θα υπάρχουν προβλήματα στο χώρο των φυλακών και ούτε μπορεί να υπάρξει πλήρης έλεγχος του χώρου ούτε μπορούν σε καμιά περίπτωση να αντιμετωπιστούν όλα τα φαινόμενα. Βλέπουμε ότι όλες οι φυλακές ταλανίζονται από διάφορα προβλήματα είτε αυτά  έχουν να κάνουν με αυτοχειρίες είτε έχουν να κάνουν με συμπλοκές, ή χρήση ουσιών και γίνονται προσπάθειες αντιμετώπισής τους. Στις φυλακές της Κύπρου γίνεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα. Από την μια γίνεται προσπάθεια αξιοποίησης της τεχνολογίας, αλλά και προγραμμάτων τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τους κρατούμενους. Δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι ήδη στο χώρο των φυλακών λειτουργούν δύο προγράμματα απεξάρτησης και θεραπείας από τα ναρκωτικά, υπάρχουν παιδιά τα οποία έχουν βγει από την φυλακή καθαροί και μπορώ να πω ότι ευνοούν τους συντελεστές αυτών των προγραμμάτων γιατί τους δόθηκε αυτή η ευκαιρία για να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα οι συνέπειες του οποίου είναι γνωστές σε όλους.